انواع شرکت های تجاری در قوانین تجارت

• شرکت سهامی(شرکت سهامی خاص-شرکت سهامی عام)
• شرکت با مسئولیت محدود.
• شرکت تضامنی.
• شرکت مختلط غیر سهامی.
• شرکت مختلط سهامی.
• شرکت نسبی.
• شرکت تعاونی تولید و مصرف .

انواع شرکت های تجاری بین المللی

چند نوع شرکت داریم؟ در ماده 20 قانون تجارت به انواع آن اشاره شده، شرکت سهامی است. ماده4 لایحه قانونی 1347 این شرکت را به دو نوع تقسیم کرده است: شرکت سهامی خاص و شرکت سهامی عام. با این کیفیت می توان گفت که قانون تجارت هشت نوع شرکت تجاری به شرح زیر پیش بینی کرده است:

•  شرکت تضامنی

این شرکت از حداقل دو نفر شریک تشکیل می شود که شریک ضامن خوانده می شوند. ویژگی تعهد این شرکا این است که هر یک از آنان مسئول پرداخت تمام طلب شرکت در مقابل طلبکاران است و مسئولیتش به آورده ای که به شرکت آورده، محدود نمی شود.

هرگاه طلبکاران شرکت نتوانند با مراجعه به شرکت، طلب خود را دریافت دارند، می توانند پس از انحلال شرکت به شریک مراجعه کنند و شریک باید از دارایی شخصی خود طلب طلبکاران را بپردازد.

این امر موجب شده است که قانون گذار فرانسه، چنین شرکایی را تاجر تلقی کند و آنها را در صورت عدم قدرت به پرداخت دینشان مانند تجار حقیقی، مشمول قوانین ورشکستگی کند.

•  شرکت نسبی

شرکت نسبی از جنبه های مختلف نظر شرکت تضمنی است؛ ولی برخلاف شرکت اخیر، مسئولیت شرکای شرکت به نسبت مالکیت آنها در سرمایه شرکت تعیین می شود. برای مثال، هرگاه شرکت، سه نفر شریک داشته باشد و هر یک از شرکا، مالک یک سوم سرمایه شرکت باشند، هر شریکی باید یک سوم از طلب طلبکاران شرکت را بپردازد.

اگر طلبکاران به شرکت مراجعه کنند و شرکت قادر به پرداخت تمامی دیون خود به طلبکاران نباشد، طلبکاران می توانند بقیه طلب خود از شرکت را از شرکا بگیرند؛ اما چون مسئولیت شرکا تضامنی نیست، طلبکاران فقط یک سوم از مطالبات خود را از هر شریک می گیرند و برای دو سوم دیگر باید به دو شریک دیگر مراجعه کنند.

برای نمونه، اگر سرمایه شرکت 900 هزار ریال و سهم الشرکه هر شریک 300 هزار ریال باشد، هرگاه دارایی شرکت حین تقاضای طلبکاران فقط 900 هزار ریال، اما طلب طلبکاران 1200000 ریال باشد، طلبکاران بابت 300 هزار ریال باقی مانده از طلب خود ـ که شرکت قادر به پرداخت آن نبوده است ـ می توانند به هر شریک فقط تا سقف 100 هزار ریال مراجعه کنند که این مقدار را هر شریک باید از دارایی شخصی خود پرداخت کند.

قانون گذار ایران مقررات راجع به شرکت نسبی را از مقررات شرکت مدنی و اصول حقوق اسلامی اقتباس کرده است و در حقوق اروپایی نمی توان برای آن شرکتی مشابه نامه برد.

• شرکت با مسئولیت محدود

شرکت با مسئولیت محدود از حداقل دو شریک تشکیل می شود؛ ولی در آن، برخلاف شرکت های تضامنی و نسبی، مسئولیت شرکا در قبال طلبکاران شرکت محدود به آورده آنها در شرکت است.

در مثال مذکور، اگر دارایی شرکت با مسئولیت محدود 900 هزار ریال باشد و برای پرداخت طلب طلبکاران کافی نباشد، طلبکاران بابت باقی مانده طلب خود، یعنی 300 هزار ریال دیگر، نسبت به دارایی شخصی شرکا حقی نخواهد داشت.

وجوه مشترک این شرکت با شرکتهای تضامنی و نسبی این است که اولاً سرمایه شرکت به صورت سهام نیست، بلکه هر شریکی درصدی از سرمایه را مالک است که از آن به سهم الشرکه تعبیر می شود؛ ثانیاً سهم الشرکه را نمی توان بدون رضایت سایر شرکا به دیگران منتقل کرد.

• شرکت سهامی خاص 

این شرکت از حداقل سه شریک تشکیل می شود و ویژگی بارزش این است که صاحبان سرمایه، که به سهامدار تعبیر می شوند، دارای اوراق سهم هستند نه اینکه مانند شرکت های پیش گفته، سهم الشرکه داشه باشند.

در شرکت سهامی خاص، سرمایه به سهام مساوی تقسیم شده و هر شریک مالک تعدادی از این سهام است. فرض کنیم سرمایۀ شرکتی که از سه سهامدار تشکیل شده، بالغ بر 900 هزار ریال باشد و هر یک از آنها یک سوم این مبلغ را به شرکت آورده باشند و سرمایه شرکت نیز به 900 سهام 1000 ریالی تقسیم شده باشد. در چنین صورتی، هر یک از شرکا، مالک 300 سهم است و می تواند تعداد از آنها را به کسانی که می خواهند منتقل کند.

علی الاصول، این انتقال آزاد است و این امر، از دیگر خصایص عمده شرکت سهامی خاص به شمار می رود. شرکت سهامی خاص دو ویژگی دیگر نیز دارد.

اول اینکه در آن، مسئولیت سهامداران محدود به مقدار سهام آنهاست، چیزی که در مورد شرکت با مسئولیت محدود نیز صادق است؛ دوم اینکه مؤسسات شرکت، یعنی شرکای اولیه آن، نمی توانند با پذیره نویسی، یعنی با مراجعه به عموم مردم، سرمایه شرکت را تأمین کنند و آورندگان سرمایه فقط خود مؤسسات هستند.

• شرکت سهامی عام

آنچه در مورد شرکت سهامی خاص گفته شد، در مورد شرکت سهامی عام نیز صادق است، جز اینکه اولاً در این نوع شرکت، سهامداران باید لااقل پنج نفر باشند؛ ثانیاً مؤسسان می توانند برای تشکیل سرمایه شرکت، با انتشار اوراق پذیره نویسی، اشخاص ثالث را در تأمین سرمایه سهیم کنند.

• شرکت مختلط غیر سهامی

این شرکت ترکیبی است از شرکت تضامنی و شرکت با مسئولیت محدود؛ با این توضیح که یک یا چند نفر از شرکا در قبال اشخاص ثالث  دارای مسئولیت تضامنی اند و عده ای دیگر از شرکا، مسئولیتشان محدود به آورده آنهاست.

در حقوق فرانسه فقط شرکای اخیر تاجر نیستند؛ اما در حقوق ما، همان طور که خواهیم دید هیچ یک از شرکای این شرکت، چه ضامن و چه غیر ضامن، تاجر تلقی نمی شوند. به علاوه شرکای غیر ضامن، به عنوان شریک ، نه حق اداره کردن شرکت را دارند و نه اداره امور شرکت از وظایف آنان به شمار می رود.

• شرکت مختلط سهامی

این نوع شرکت ترکیبی است از شرکت تضامنی و سهامی خاص. به این ترتیب که یک یا چند نفر از شرکا در قبال اشخاص ثالث دارای مسئولیت تضامنی اند و عده دیگر که از آنها به سهامدار تعبیر می شود. مسئولیتشان محدود به آورده آنهاست.

تفاوت این نوع شرکت با شرکت مختلط غیر سهامی در این است که سرمایه شرکت به سهام تقسیم شده است و شرکای سهامدار حق مدیریت بر شرکت را ندارند و مدیریت شرکت فقط به شرکای ضامن مربوط می شود.

• شرکت های تعاونی

همان طور که قبلاً گفته شد، شرکت های تعاونی الزاماً شرکت تجاری نیستند، بلکه اگر موضوع آن تجاری نباشد، شرکت تجاری محسوب نمی شوند. این شرکت ها انحصاراً تابع قانون بخش تعاونی (مصوب 1370) هستند و تنها تصفیه آنها تابع مقررات تصفیه در قانون تجارت است(تبصره 1 ماده 54 قانون 1370).

قانون 1370 شرکت تعاونی را تعریف نکرده است. ولی از مجموع مقررات این قانون، به ویژه از ماده یک آن چنین استنباط می شود که قانون گذار از روح قانون شرکتهای تعاونی مصوب 1350 دور نشده است.

در واقع شرکت تعاونی را هنوز هم می توان شرکتی تلقی کرد که اشخاص به منظور رفع نیازمندی های مشترک و بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی خود از طریق خود یاری و کمک متقابل تشکیل می دهند؛ هدفی که قبلاً در ماده 2 قانون شرکت های تعاونی 1350 پیش بینی شده بود و با طبیعت شرکت های تعاونی موضوع قانون تجارت نیز تطبیق می کرد. در این شرکتها فعالیت اشخاص عضو ، عمده سرمایه شرکت را تشکیل می دهد.

حتی در قانون جدید بر کار اعضا بیشتر از گذشته تأکید شده است؛ چه تنها اشخاصی می توانند عضو شرکت تعاونی شوند که از اشخاص حقیقی باشند(ماده 8 قانون 1370).

مع ذلک، به منظور تشویق اشخاصی که تخصص و حرفه ای دارند و سرمایه در اختیار ندارند، قانون تشویق اشخاصی که تخصص و حرفه ای دارند و سرمایه در اختیار ندارند، قانون تسهیلات بی شماری در نظر گرفته است که توسط دولت یا بانکها ممکن است به شرکتهای تعاونی اعطا شود. ما در فصل مربوط به شرکتهای تعاونی به این تسهیلات نیز اشاره خواهیم کرد.

این هشت نوع شرکت، شرکتهای تجاری مهم هستند؛ اما تنها شرکتهایی نیستند که در عمل موجودند. در حال حاضر، به انواع شرکتها روز به روز افزوده می شود که بر حسب موضوع و فعالیت، ثابت یا ثابت نبودن سرمایه شان، و یا برحسب سهیم بودن دولت در سرمایه آنها و نسبت این شراکت، قواعد راجع به آنها متفاوت است.

مع ذلک باید توجه داشت که هر چند این شرکتها گوناگون اند، قالبهای عمده آنها، در واقع، همان قالبهایی است که قانون تجارت تهیه کرده است. البته اقتباس فعالان تجاری از قالب شرکت سهامی بیش از قالبهای دیگر است.

مدارک انواع شرکت‌های تجاری

ثبت شرکت تجاری ، بر اساس ماده 16 قانون تجارت جمهوری اسلامی ایران و آیین‌ نامه ابلاغ شده در این خصوص سازمان ثبت اسناد و املاک کشور مرجع ثبت شرکت‌ ها می‌باشد در این سازمان اداره کلی با نام اداره کل ثبت شرکت‌ ها و مالکیت صنعتی وجود دارد.

مدارک ثبت شرکت با مسئولیت محدود / شرکت نسبی / تضامنی

• اظهارنامه با امضای شرکا دردو نسخه.
• دو نسخه شرکتنامه بامضای شرکا.
• اساسنامه بامضای شرکا دردو نسخه.
• صورتجلسه مجمع عمومی موسسین بامضای کلیه شرکا دردو نسخه.
• تصویر شناسنامه شرکا و کارت پایان خدمت در صورت مشمولی.
• دریافت مجوز از شورای مرکزی اصناف یا موافقت اصولی از وزارتخانه مربوطه در صورت نیاز.

مدارک ثبت شرکت سهامی خاص

• اظهارنامه باامضای کلیه سهامداران دردو نسخه (تعداد سهامداران حداقل 3 نفر)
• صورتجلسه مجمع عمومی موسسین بامضای کلیه سهامداران و بازرسان – هیات مدیره از بین سهامداران در دو نسخه.
• صورتجلسه هیات مدیره باامضای کلیه مدیران دردو نسخه.
• اساسنامه که تمام صفحات آن مشعر به امضای کلیه سهامداران باشد دردو نسخه.
• تصویر شناسنامه کلیه سهامداران و بازرسان و کارت پایان خدمت در صورت مشمولی.
• گواهی بانکی حاکی از واریز 35% سرمایه.
• تعیین روزنامه کثیر الانتشار جهت آگهی ها.

مدارک ثبت شرکت مختلط

الف ) مختلط سهامی

• اظهارنامه باامضای شرکا دردو نسخه.
• شرکتنامه باامضای کلیه شرکا دردو نسخه.
• اساسنامه باامضای شرکا دردو نسخه.
• اسامی مدیر یا مدیران شرکت.
• نوشته به امضای مدیر شرکت حاکی از پرداخت تمام سرمایه نقدی شرکا ضامن و تسلیم تمام سرمایه غیرنقدی با تعیین قیمت آورده های غیرنقدی.
• صورتجلسه مجمع عمومی دردو نسخه.
• تصویر شناسنامه شرکا و کارت پایان خدمت در صورت مشمولی.
• دریافت مجوز از شورای مرکزی اصناف یا موافقت اصولی از وزارتخانه مربوطه در صورت نیاز.

ب ) مختلط غیرسهامی

• اظهارنامه مشعر به امضای شرکا دردو نسخه.
• شرکتنامه مشعر به امضای کلیه شرکا دردو نسخه.
• اساسنامه مشعربه امضای شرکا دردو نسخه.
• صورتجلسه مجمع عمومی موسسین مشعربه امضای کلیه شرکا (با معرفی شریک یا شرکای ضامن که سمت مدیریت دارند) دردو نسخه.
• تصویر شناسنامه شرکا و کارت پایان خدمت در صورت مشمولی.
• دریافت مجوز از شورای مرکزی اصناف یا موافقت اصولی از وزارتخانه مربوطه در صورت نیاز.

بعد از تایید نام شرکت و ارسال مدارک به اداره ثبت شرکت وکلای ما روند ثبتی پرونده شما را در اداره مربوطه پیگیری می نمایند و بعد از گذشت 10 الی 15 روز کاری آگهی تاسیس شرکت انتشار می یابد.

در انتها خاطر نشان می شویم که چنانچه در هر کدام یک از مراحل ثبتی با هر سوال و مسئله ای می توانید با شماره تلفن های موسسه حقوقی و ثبتی بین الملل تماس حاصل نمایید. از اینکه تا انتهای این مقاله ما را همراهی نمودید سپاسگزاریم.