ثبت طرح صنعتی با مشاوره حقوقی رایگان

هایما در مقاله ای که در ذیل برای شما آورده شده است تلاش و کوشش نموده است تا مطالبی را به متقاضیان محترم ثبت طرح صنعتی ارائه نماید تا انتهای مقاله همراه ما باشید و چنانچه با سوال و موردی روبرو شدید می توانید با مشاوران و کارشناسان ما در ارتباط باشید.

راهنمای ثبت طرح صنعتی

امروزه که در عرصه تجارت رقابت بسیاری میان فعالان اقتصادی و کسانی که می خواهند تازه به این عرصه قدم بگذارند وجود دارد. حفظ و حراست دارایی های فکری و معنوی و ایده های نوین حائز اهمیت بسیار است، چرا که ابتکار و نوآوری نقش بسزایی در رقابت در این زمینه دارد.

ثبت طرح صنعتی (Industrial Design) به معنای فرآیند ثبت شکل و فرم ظاهری کالا یا بسته بندی آن است که توسط شما طراحی شده است.ثبت طرح صنعتی از طریق اداره مالکیت فکری ثبت طرح صنعتی انجام می گیرد.

که مرجع ثبت مالکیت فکری و معنوی (Intellectual property) می باشد. طرح صنعتی ویژگی دیگری نیز دارد و آن این است که برای ثبت طرح صنعتی این طرح یا محصول باید جنبه کاربردی داشته باشد، به عبارت دیگر در صورتی که طرح شما یک طرح انتزاعی و غیر کاربردی باشد طرح صنعتی محسوب نمی گردد.

نکته دیگری که باید در نظر داشت این است که آنچه که در اداره مالکیت صنعتی به عنوان طرح صنعتی ثبت می شود فرم و شکل ظاهری و نه کارکرد فنی یک سازه یا دستگاه است.

به عنوان مثال یک دستگیره در، اگر نوآوری در شکل ظاهری باشد قابل ثبت به عنوان طرح صنعتی است اما اگر نوآوری در نحوه ی باز و بسته شدن دستگیره باشد این طرح  قابل ثبت به عنوان طرح صنعتی نمی باشد.

هنگامی که می توان ایده ای را به شکل کاربردی وارد چرخه کار کرده و از آن جهت تجاری سازی استفاده نمود. اولین اقدام ثبت مالکیت آن ایده ثبت طرح صنعتی به نام خودتان می باشد.

وقتی محصولی را تولید کرده اید که دارای جنبه های مبتکرانه بوده و با کالاهای موجود در بازار متفاوت می باشد و ممکن است در بازار محبوبیت بیشتری نسبت به سایر محصولاتی که وجود دارد، پیدا کند باید هرچه سریعتر جهت حفاظت آن از طریق ثبت طرح صنعتی اقدام نمود.

در ثبت طرح صنعتی شکل جدیدی از محصولی که پیش از این وجود داشته است به نام شما به ثبت می رسد. باید بدانید که طرح صنعتی بیشتر بر ابعاد ظاهری و زیبایی شناسی یک کالا که موجب جلب مشتریان بیشتر می گردد تاکید دارد، چرا که این موضوع سبب موفقیت طرح صنعتی ثبت شده و استقبال از ایده های جدید شما در بازار می گردد.

نمونه طرح صنعتی

همانطور که گفتیم هر محصولی به شرط داشتن ظاهر جدید و قابلیت کاربردی می تواند به عنوان طرح صنعتی به ثبت برسد. اگر بخواهیم به ساده ترین شکل ممکن توضیح دهیم، ثبت طرح صنعتی در اکثر مواقع در مورد شکل و ظاهر کلی یک محصول می باشد.

به طور مثال یک تخت خواب زمانی یک طرح صنعتی خوب است که برای خوابیدن و استراحت کردن مناسب بوده و همچنین دارای فرم ظاهری زیبا و متفاوت از آنچه تاکنون وجود داشته باشد.

برای حرفه ها و کسب و کارها نیز طراحی یک محصول بطور کلی به معنی توسعه ویژگی های زیبائی شناختی و عملکردی محصول با توجه به مسائلی چون باب بازار بودن، هزینه تولید یا سهولت حمل و نقل، انبارداری، ارگونومی ( سازگاری با بدن انسان )، تعمیر و نگهداری و غیره آن است.

با این حال، از دیدگاه قانون مالکیت معنوی، یک طرح صنعتی فقط به جوانب زیبائی شناختی و تزئینی یک محصول اشاره می کند. به عبارت دیگر، طرح صنعتی فقط به ظاهر یک تخت خواب اشاره می کند.

علیرغم اینکه طرح محصول ممکن است ویژگیهای فنی یا عملکردی داشته باشد. طرحهای صنعتی به عنوان یکی از مقوله های قانون مالکیت معنوی، فقط به ماهیت زیبائی شناختی یک محصول تمام شده اشاره دارد و ابعاد فنی یا عملکردی آن در ثبت طرح صنعتی بی تاثیر هستند.

طرح صنعتی طیف گسترده ای  از محصولات صنعتی، پوشاک و صنایع دستی، مبلمان و لوازم برقی، لوازم خانگی، اسباب بازی، اتومبیل و سازه های معماری و لوازم دیجیتال، طرح پارچه ها؛ ظروف و حتی لوازم ورزشی را در بر می گیرد. طرح صنعتی حتی می تواند در رابطه با بسته بندی کالاها نیز باشد.

دراصول قانون ثبت طرح صنعتی، اختراعات و علائم تجاری مصوب سال 1386، در تعریف طرح صنعتی، آمده است: «هرگونه ترکیب خطوط یا رنگها و هرگونه شکل سه‌ بعدی با خطوط‌، رنگها و یا بدون آن‌، به‌ گونه‌ای که ترکیب یا شکل یک فرآورده صنعتی یا محصولی از صنایع دستی را تغییر دهد، طرح صنعتی است‌.

در یک طرح صنعتی تنها دسترسی به یک نتیجه فنی بدون تغییر ظاهری مشمول حمایت از این قانون نمی‌باشد.»

در زبان معمول، طرح صنعتی معمولا به شکل و ظاهر کلی یک کالا اطلاق می شود اما در متون حقوقی مالکیت فکری طرح صنعتی ویژگی های مربوط به شکل و ساختار، و یا نقش و تزئینات به کار رفته در یک محصول حاصل از یک فرآیند صنعتی است که در کالای تمام شده ایجاد وجاهت و جذابیت کند.

بنابراین به عنوان یک قاعده کلی، طرح صنعتی متشکل از موارد زیر می باشد:

• خصوصیات سه بعدی مانند شکل یک کالا.
• خصوصیات دو بعدی مانند تزئینات، خطوط یا رنگهای به کار رفته در یک کالا.
• آمیزه ای از دو حالت فوق.

همان طور که گفته شد ثبت طرح صنعتی می تواند دامنه  گسترده ای داشته باشد. دامنه ای که شامل ابزار فنی و تجهیزات پزشکی تا ساعتها، جواهرات، کالاهای لوکس و تجملی، ابزار خانگی، وسایل الکتریکی، ماشین های سواری و از طرح های نساجی گرفته تا کالاهای تفریحی می باشد.

مزایای ثبت طرح صنعتی

هرگاه یک طرح صنعتی به موجب قانون به ثبت برسد مالک آن از حقوق انحصاری جلوگیری از کپی  برداری غیرمجاز یا تقلید توسط سایرین  برخوردار می شود این حق موجب می شود اشخاص ثالث از ساخت، عرضه، واردات، صادرات یا فروش هر محصولی که طرح در آن به کار رفته یا در آن گنجانده شده است منع شوند.

شایان ذکر است قانون و شیوه عملکرد هر کشور، حوزه اصلی حمایت از طرح های ثبت شده را معین خواهد کرد. در ایران حمایت ناشی از مالکی طرح  را می توان شامل موارد ذیل دانست:

•  بهره برداری از هر طرح صنعتی که در ایران ثبت شده باشد، توسط اشخاص، مشروط به موافقت مالک آن است.
•  بهره برداری از یک طرح شده عبارت است از: ساخت، فروش و وارد کردن اقلام حاوی آن طرح صنعتی.
•  مالک طرح صنعتی ثبت شده می تواند علیه شخصی که بدون موافقت او افعال مذکور در بند (ب) این ماده را انجام دهد یا مرتکب عملی شود که عادتا موجبات تجاوز آینده را فراهم آورد در دادگاه اقامه دعوی نماید.

مدارک لازم جهت تقاضای ثبت طرح صنعتی

• فرم اظهارنامه درخواست ثبت طرح صنعتی.
• مدارك  احراز هويت مالک طرح صنعتی.
• وکالتنامه رسمی: در صورتی که نماینده یا وکیل قانونی متقاضی ثبت طرح صنعتی این کار را برعهده دارد ارائه مدارک نمایندگی او الزامی می باشد.
• مدارک  احراز هویت طراح: کپی برابر اصل شده شناسنامه و کارت ملی طراح طرح صنعتی.
• پنج نمونه از شكل يا تصوير گرافيكي يا پنج نمونه از طرح دو بعدی یا سه بعدی رسم شده محصول.
• در  ثبت طرح صنعتي سه بعدي، ممکن است کارشناس اداره مالکیت صنعتی تقاضای  ماكتی از آن را بنماید که  به همراه اظهارنامه باید ارائه گردد. اندازه  این ماكت بايد حداكثر در ابعاد 20×20×20 سانتی متر و وزن آن حداكثر 2 كيلوگرم و از ماده‌اي بادوام و غيرفاسد شدني باشد.
• در صورتی که متقاضی بخواهد طرح مورد درخواست وی انتشار نیابد ، همراه مدارک و اظهارنامه ثبت طرح صنعتی درخواست كتبی مبنی بر تأخير انتشار آگهی ثبت طرح صنعتي با تعيين مدت تأخیر (حداکثر یک سال) را هم باید تقدیم نماید.
• چنانچه طراح مالک طرح صنعتی نباشد و یا نخواهد نام وی در مدارک و آگهی طرح صنعتی بیان شود باید کتباً تقاضای خود را مبنی بر عدم ذكر نام خود ضمیمه نماید.
• لیست طبقه بندی طرح صنعتی 
• رسيد مربوط به پرداخت هزينه های قانونی:

الف) واریز هزینه اظهارنامه  ثبت طرح صنعتی به حساب سیبا به شماره 2171329015001 نزد  بانک ملی بنام تمرکز وجوه درآمد خدمات ثبتی اداره کل مالکیت صنعتی (قابل پرداخت در کلیه شعب بانک ملی سراسر کشور) انجام شده و رسید آن را ثبت نمایید.

استفاده از حق تقدم: درصورتی که متقاضی یا متقاضیان ثبت  طرح صنعتی مایل باشند بر مبنای تاریخ تقاضای ثبت یا ثبت خارج ازکشور از مزایای حق تقدم (حداکثر6ماه) استفاده نمایند می بایست مدارک مربوط به حق تقدم را همزمان با تسلیم اظهارنامه ثبت طرح صنعتی  یا حداکثر ظرف 15روز از آن تاریخ تسلیم کنند.

• طرح چاپ شده اشكال و تصاوير طرح صنعتی رسم شده، بايد حداكثر در ابعاد 20×20 سانتي متر باشد و در آن رنگي بودن يا نبودن اشكال و تصاوير مشخصاً قید  گردد.
• در صورت نیاز به ارائه ماكتي از مدل طرح، مرجع ثبت مي‌تواند ماكت مزبور را ممهور به مهر و تاريخ نموده به متقاضي اعاده نمايد. (تشخیص ارائه ماکت با مرجع ثبت می باشد.)

شرایط ثبت طرح صنعتی

طراحی جدیدی از محصول ( محصولی که قبلاً وجود داشته) با استفاده از آمیزه ای از خطوط یا رنگها و یا هرگونه شکل سه بعدی با خطوط رنگی یا بدون آن بگونه ای که ترکیب یا شکل یک فراورده را از منظر تزیینی و زیبایی شناسی دستخوش تغییر کند  و باعث جلب نظر مصرف کننده گردد.

را طرح صنعتی می گویند. در یک طرح صنعتی تنها دسترسی به یک نسخه فنی بدون تغییر ظاهری مشمول حمایت قانون ثبت طرح صنعتی نمی گردد.

اگر طرح جدیدی برای محصولات تولیدی خود ترسیم کرده و به مرحله اجرا درآورده اید و  یا بسته بندی منحصر به فردی خلق  کرده اید.

قبل از افشا بهتر است آنرا ثبت نمائید تا مانع سو استفاده رقبای خارجی و داخلی در بازارهای هدف گردد. با ثبت طرح صنعتی می توانید به راحتی جلو واردات یک محصول به کشور  که تقلیدی از طرح تولیدی ثبت شده شما است را بگیرید. مانع از تولید یا عرضه طرحی مشابه طرح خود شوید.

طرح صنعتی گستره پهناوری  از محصولات صنعتی، خانگی، اداری، ورزشی، صنایع دستی، اسباب بازی، مبلمان اداری، لوازم برقی، خودرو و قطعات آن، ابزار های فنی و پزشکی بهداشتی، اقلام لوکس، تزئینی، منسوجات، فرش و لباس، ظروف آشپزخانه، مصنوعات پلاستیکی و حتی بسته بندی طیف وسیعی از محصولات را در بر می گیرد.

از اینرو بر اساس قانون ثبت مالکیت صنعتی، ثبت  اختراعات و  علائم تجاری مصوب سال  1386 «هرگونه ترکیب خطوط یا الوان  و هرگونه شکل سه بعدی یا خطوط، رنگها و یا بدون آن به گونه ای که فرم ظاهری یا شکل یک فرآورده صنعتی یا محصولی از صنایع دستی را تغییر دهد ثبت طرح صنعتی محسوب می گردد.

شاید یک طراح در طراحی طرح موردنظر به ابعاد گوناگون مانند باب میل بازار بودن، انبار داری، تعمیر و نگهداری، حمل و نقل، تولید سریع و کم هزینه هم بیاندیشد. اما آنچه که حقوق حاصله از ثبت مالکیت طرح از آن حمایت می کند.

فقط شکل و ظاهر آن محصول آن هم از جنبه زیبایی شناسی را شامل می گردد و سایر ویژگی های محصول، به ویژه خصوصیات فنی یا عملکردی آن تحت حمایت این قانون نمی باشد.

استعلام ثبت طرح صنعتی

ثبت طرح صنعتی زمانی امکان پذیر است که آن طرح مبتکرانه و یا اصیل باشد، طرح صنعتی زمانی تازه و جدید محسوب می شود که مشخصاً از طریق انتشار و یا از طریق استفاده از آن به هر نحو قبل از تاریخ تسلیم اظهارنامه یا بر حسب مورد قبل از حق تقدم اظهارنامه برای ثبت، در هیچ نقطه ای برای عموم افشاء نشده باشد. بنابراین:

طرح صنعتی جدید: به طرحی گفته می شود که قبل از تسلیم اظهارنامه و یا قبل از تاریخ ادعای حق تقدم، مشابه  آن به عموم عرضه یا افشا نشده باشد.

طرح صنعتی اصیل: طرحی است که مستقلاً توسط طراح ایجاد شده و نسخه برداری یا تقلیدی از طرح های موجود نباشد. به نحوی که از دید یک کاربر، متفاوت از طرح هایی باشد که قبلاً در بازار برای عموم در دسترس بوده است.

به منظور اطلاع از طرح مورد نظر پیشنهادی و قابل ثبت خود باید به سایت اداره مالکیت معنوی مراجعه کرده و تمامی مدارک مورد درخواست این سامانه را با دقت در آن بارگزاری کنید.

اظهارنامه ثبت طرح صنعتی

اظهارنامه مالکیت طرح به همراه نقشه، عکس و سایر ویژگی های تصویری کالا و با ذکر نوع تولیدات یا خدماتی که برای طرح صنعتی برای آنها استفاده می شود برای ثبت این طرح لازم می باشد.

پس از ثبت نام الکترونیک از طریق پست به اداره مالکیت صنعتی ارسال می شود. در مورد اسم و نشانی متقاضی مقیم خارج از کشور علاوه بر فارسی باید از حروف لاتین نیز استفاده شود و با همان حروف نیز ثبت و آگهی شود.

اظهارنامه ثبت طرحهای صنعتی باید در دو نسخه و به زبان فارسی با ذکر تاریخ با امضا متقاضی یا وکیل رسمی او تنظیم شود.

در صورتی که اسناد ضمیمه اظهارنامه و سایر اسناد، به زبان دیگری غیر از فارسی باشد. ارائه اصل مدارک مورد نیاز همراه با ترجمه رسمی آنها لازم است.

این وجود اگر ترجمه کامل این مدارک برای متقاضی ممکن نباشد می تواند خلاصه آنها را به فارسی ضمیمه نماید. مرجع ثبت در صورت لزوم می تواند در جریان بررسی اظهارنامه ثبت طرح صنعتی، ترجمه رسمی مدارک مذکور را درخواست کند.

چنانچه اصطلاحات فناوری و علمی به کار رفته در اسناد مذکور، معادل فارسی نداشته باشند، ذکر همان اصطلاحات بلامانع می باشد.

پس از تاییدیه الکترونیک، مرجع ثبت در ابتدا صحت اظهارنامه را از لحاظ احراز هویت متقاضی و تصاویر و نقشه های طرح مورد بررسی قرار داده و ابلاغ تاییدیه و یا رفع نقص را صادر می کند.

چنانچه پس از بررسی، ایرادات و نواقصی را در اظهارنامه و ضمائم آن مشاهده نماید مراتب را به صورت کتبی و با قید جزئیات به متقاضی ابلاغ تا ظرف مهلت قانونی که برای متقاضیان ایرانی تا 30 روز و برای متقاضیان مقیم خارج از کشور تا 60 روز از تاریخ ابلاغ می باشد، اقدام به رفع نقص نماید.

در صورت تایید و پس از ارسال مدارک به مرجع ثبت مالکیت صنعتی ظرف 60 روز از تاریخ وصول، اظهارنامه و ضمائم آن از لحاظ رعایت جنبه های ظاهری (فرمت) و سایر مراتب و تشریفات قانونی و همچنین تطبیق طبقه یا طبقات بین المللی مورد رسیدگی قرار می گیرد .

هزینه ثبت طرح صنعتی

هر اقدامی برای ثبت طرح صنعتی که در اداره مالکیت انجام می شود دارای هزینه خواهد بود که با دانستن آن ها می توانید در کم ترین زمان اقدام به ثبت طرح خاص خود کرده که شما برای برآورد تعرفه ها و هزینه های مربوط به طرح صنعتی می توانید با برقراری ارتباط با کارشناسان مجرب ما در رابطه بوده و با در نظر داشتن تمامی مراحل و مدارک و نیز هزینه های ثبتی در این راستا بهترین و نازل ترین تعرفه ها را برای انجام امور حقوقی شما انجام داده و شما را در راستای رسیدن به اهدافتان یاری خواهند کرد.

طرح های صنعتی غیر قابل ثبت

• طرح هایی که نوین نباشند یا از اصالت برخوردار نباشند.
• تنها در نتیجه عملکرد فنی محصول تاثیر داشته باشند.
• حاوی نمادها یا نشان های رسمی.
• مخالف نظم عمومی یا موازین اخلاقی.

در صورتی که تقاضای طرح صنعتی مورد پذیرش قرار گیرد. مراتب کتباً به متقاضی اعلام شده و وی باید ظرف 30 روز پس از تاریخ اعلام، جهت پرداخت هزینه های مربوطه به ثبت طرح صنعتی و انتشار آگهی اقدام نماید.

پس از پرداخت هزینه ها  مالکیت طرح صنعتی  ظرف 30 روز جهت اطلاع عموم با انتشار آگهی انجام می گردد. این آگهی شامل : شماره و تاریخ اظهارنامه، شماره و تاریخ طرح صنعتی، نام و نشانی طراح (مگر آنکه طراح کتباً درخواست عدم ذکر نام کند)، ذکر کالا و طبقه ای که طرح مورد تقاضا مربوط به آن می باشد.

تعیین تاریخ ، محل و شماره حق تقدم (در صورت وجود)، تصویر یا تصاویری که طرح آن را معرفی کند و تصریح به رنگی یا غیر رنگی بودن تصویر، اشاره به ماکت طرح (در صورت ارائه) و مدت اعتبار گواهی طرح .

در صورتی که دو یا چند طرح صنعتی که مربوط به یک طبقه باشند یا یک مجموعه یا ترکیبی از اجزاء که با هم استفاده می گردند حتی اگر مربوط به طبقات مختلف باشند. همه آنها را می توان در یک اظهارنامه گنجاند و به مرجع ثبت تسلیم نمود.

در صورتی که متقاضی امتیاز طرح صنعتی، دو اظهارنامه دارای طرح های صنعتی مشابه را در یک تاریخ تسلیم نماید. بنا به درخواست متقاضی، مرجع ثبت می تواند یکی از اظهارنامه ها را به عنوان طرح صنعتی اصلی و دیگری را به صورت طرحی با هویت صنعتی مکمل به ثبت برساند.