حقوق طلبکاران شرکت
در صورت ورشکستگی یک شرکت، تبعات و قوانین خاصی حاکم بر آن خواهد بود که در این متن به طور خلاصه شرح داده می شود:
اولویت با طلبکاران شرکت
دارایی های شرکت در وهله اول برای پرداخت بدهی های آن به طلبکاران شرکت تخصیص می یابد.
طلبکاران شخصی شرکا حقی در این دارایی ها ندارند.
سهم الشرکه شرکای با مسئولیت محدود نیز جزئی از دارایی شرکت محسوب می شود و در این فرآیند لحاظ خواهد شد.
کاستی دارایی شرکت
اگر دارایی شرکت برای پرداخت کامل تمام قروض آن کافی نباشد، طلبکاران می توانند باقی مانده طلب خود را از اموال شخصی شرکای ضامن وصول کنند.
در این حالت، هیچ تفاوتی بین طلبکاران شرکت و طلبکاران شخصی شرکای ضامن وجود ندارد و همه آنها به طور مساوی در دریافت مطالبات خود سهیم خواهند بود.
ورشکستگی شریک با مسئولیت محدود
در صورت ورشکستگی یکی از شرکای با مسئولیت محدود، خود شرکت یا طلبکاران آن، با طلبکاران شخصی شریک مزبور حقوقی برابر خواهند داشت و در یک صف قرار می گیرند.
محدودیت طلبکاران شخصی
طلبکاران شخصی شرکا حق ندارند مستقیماً از دارایی های شرکت برای وصول طلب خود استفاده کنند.
با این حال، آنها می توانند نسبت به سهم سود شریک خود از منافع شرکت یا سهمی که در صورت انحلال شرکت به او تعلق می گیرد، اقدام قانونی انجام دهند.
انحلال شرکت به درخواست طلبکاران
- اگر طلبکاران شخصی شرکا نتوانند طلب خود را از اموال شخصی او و همچنین از سهم سود او در شرکت وصول کنند، می توانند تقاضای انحلال شرکت را بدهند.
- این موضوع حتی برای شرکت هایی که برای مدت محدود یا نامحدود تشکیل شده اند، صدق می کند.
- شرط این کار این است که طلبکاران شش ماه قبل از طریق اظهارنامه رسمی، قصد خود را به اطلاع شرکت برسانند.
- در این صورت، شرکت یا برخی از شرکا می توانند تا زمانی که حکم نهایی انحلال صادر نشده است، با پرداخت طلب طلبکاران یا جلب رضایت آنها به روش های دیگر، از انحلال شرکت جلوگیری کنند.
طلبکاران شرکت با مسئولیت محدود
ضرورت قید عبارت “با مسئولیت محدود” در نام شرکت
طبق ماده 95 قانون تجارت، برای اطلاع اشخاصی که با شرکت معامله می کنند از ماهیت تعهدات شرکا، باید عبارت “با مسئولیت محدود” در نام شرکت قید شود. این امر به وضوح نشان می دهد که تعهدات شرکا به میزان سرمایه گذاری آنها در شرکت محدود می شود و فراتر از آن نخواهد بود.
محدودیت مسئولیت شرکا
یکی از مزایای اصلی شرکت با مسئولیت محدود، محدودیت تعهدات شرکا به میزان سرمایه گذاری آنها در شرکت است. به این معنی که در صورت بروز زیان یا ورشکستگی شرکت، طلبکاران فقط می توانند تا سقف سرمایه گذاری هر شریک در شرکت از آنها مطالبه داشته باشند و مازاد بر آن قابل مطالبه نخواهد بود. (ماده 97 قانون تجارت)
عدم امکان انتقال آزادانه سهم الشرکه
برخلاف برخی از انواع دیگر شرکت ها، در شرکت با مسئولیت محدود، انتقال سهم الشرکه به اشخاص ثالث به سادگی امکان پذیر نیست. برای انتقال سهم الشرکه، رضایت اکثریت شرکای شرکت با توجه به میزان سرمایه آنها الزامی است. (ماده 104 قانون تجارت)
عدم انحلال شرکت در اثر فوت یا ورشکستگی شرکا
از آنجا که شرکت با مسئولیت محدود بر پایه سرمایه گذاری شرکا بنا شده است، شخصیت شرکا تا حدی در آن اهمیت دارد. با این حال، فوت، محجوریت یا ورشکستگی هریک از شرکا به تنهایی موجب انحلال شرکت نخواهد شد. (ماده 111 قانون تجارت)
الزامات تشکیل شرکت با مسئولیت محدود برای تعداد شرکای بیش از 12 نفر
در حالی که شرکت با مسئولیت محدود می تواند با حداقل دو شریک تشکیل شود، در صورتی که تعداد شرکا بیش از 12 نفر باشد، برای حفظ نظم و نظارت بر امور شرکت، الزاماتی در نظر گرفته شده است. در این شرایط، تشکیل هیات نظار و برگزاری مجمع عمومی برای صیانت از حقوق شرکا و نظارت بر عملکرد مدیران الزامی خواهد بود. (مواد 118 و 120 قانون تجارت)
تشریفات تشکیل شرکت
تشکیل شرکت با مسئولیت محدود با تنظیم قراردادی به نام “شرکتنامه” انجام می شود. در این نوع شرکت، تنظیم اساسنامه الزامی نیست و در صورت عدم تنظیم آن، نکات و مقررات لازم برای اداره امور شرکت در شرکتنامه درج خواهد شد. (ماده 98 قانون تجارت)
حقوق طلبکاران شرکت تضامنی
« حقوق طلبکاران شرکت تضامنی: مادام که شرکت تضامنی منحل نشده ، مطالبه قروض آن باید از خود شرکت به عمل آید و پس از انحلال طلبکاران شرکت می توانند برای وصول مطالبات خود ، به هر یک از شرکاء که بخواهند و یا به تمام آنها رجوع کنند. در هر حال هیچ یک از شرکاء نمی تواند به استناد این که میزان قروض شرکت از میزان سهم او در شرکت تجاوز می نماید، از تأدیه قروض شرکت امتناع ورزد »
دارائی شرکاء نیز مانند دارایی شرکت، وثیقه طلب طلبکاران شرکت است. لیکن دارایی شرکت حاجب بوده و حایل بین طلبکاران شرکت و دارایی شرکاء می باشد. پرداخت بدهی های شرکت باید از دارائی خود شرکت صورت گیرد . بنابراین مادام که شرکت باقی است به هیچ وجه طلبکاران شرکت، حق مراجعه به شرکاء را ندارند و نمی توانند طلبی را که از شرکت دارند، از آنها مطالبه کنند.
گفتار قانون که « و پس از انحلال ، طلبکاران شرکت می توانند برای وصول مطالبات خود، به هر یک از شرکاء که بخواهند و یا به تمام آنها مراجعه کنند » ، به طور دقیق نیست. زیرا ، برخلاف آنچه که از ظاهر آن به ذهن خطور می کند ، صرف انحلال شرکت ، به طلبکاران آن ، حق مراجعه به شرکاء را نمی دهد.
بلکه طلبکاران شرکت ، موقعی می توانند از این حق استفاده کنند که دارایی شرکت پس از انحلال آن ، بابت بدهی های به طلبکار یا طلبکاران پرداخت شود ولی کافی نبوده و مقداری از بدهی ها باقی بماند.
بدین ترتیب باید گفت که انحلال شرکت تضامنی و کافی نبودن دارائی شرکت برای پرداخت تمام بدهی های آن، است که اسباب تحقق حق مراجعه طلبکاران شرکت را به شرکاء ، فراهم می آورد.
مسئولیت تضامنی شرکاء ، به طلبکار شرکت حق می دهد که برای وصول باقی مانده طلب خود ، به هر یک از شرکاء منفرداً یا به دو یا چند یا به همه آنها مجتمعاً ، مراجعه و علیه آنان در دادگاه اقامه دعوی کند و نیز می تواند پس از رجوع به یک یا دو یا تعدادی از آنها و عدم وصول تمام یا قسمتی از طلب خود ، برای وصول تمام یا بقیه آن ، نسبت به مورد ، به شریک یا شرکای دیگر مراجعه و علیه آنها اقامه دعوی نماید.
حکم دادگاه ، علیه شرکایی که علیه آنها طی یک دادخواست اقامه دعوی شده است ، بر اساس تضامن صادر می شود.
مسئولیت مدیران شرکت تضامنی در قبال طلبکاران
مدت زمان در دعاوی طلبکاران علیه شرکاء ، پنج سال است. مبدأ مروز زمان، تاریخی است که انحلال شرکت تضامنی به ثبت رسیده و در « روزنامه رسمی » اعلان شده است.
شرکت تضامنی وقتی تشکیل می شود که تمام سرمایه نقدی تادیه و سهم الشرکه غیر نقدی نیز تقویم و تسلیم شده باشد. در شرکت تضامنی منافع به نسبت سهم الشرکه بین شرکت تقسیم می شود مگر آن که شرکت نامه غیر از این ترتیب را مقرر داشته باشد. در شرکت تضامنی، شرکاء باید لااقل یک نفر از میان خود یا از خارج به سمت مدیر معین نماید.
حدود مسئولیت مدیر یا مدیران شرکت تضامنی همان است که در ماده 51 مقرر شده است. در شرکت تضامنی اگر سهم الشرکه یک یا چند نفر غیر نقدی باشد، باید سهم الشرکه مزبور قبلا به تراضی تمام شرکا تقویم شود.
در شرکت تضامنی هیچ یک از شرکاء نمی توانند سهم خود را به دیگری منتقل کند، مگر به رضایت تمام شرکا، مادام که شرکت تضامنی منحل نشده مطالبه فروض آن باید از خود شرکت به عمل آید و پس از انحلال طلبکاران شرکت می توانند برای وصول مطالبات خود به هر یک از شرکا بخواهند و یا به تمام آن ها رجوع کنند.
در هر حال هیچ یک از شرکاء نمی توانند به استناد این که میزان قروض شرکت از میزان سهم او در شرکت تجاوز می نماید، از تادیه قروض شرکت امتناع ورزند. فقط در روابط بین شرکاء مسئولیت هر یک از آن ها در تادیه قروض شرکت به نسبت سرمایه خواهد بود ، که در شرکت گذاشته است آن هم رد صورتی که در شرکت نامه ترتیب دیگری اتخاذ نشده باشد.
هر کس به عنوان شریک ضامن در شرکت تضامنی موجود داخل شود؛ متضامناً با سایر شرکاء مسئول قروضی هم خواهد بود که شرکت قبل از ورود او داشته اعم، از اینکه در اسم شرکت تغییری داده شده یا نشده باشد. هر قراری که بین شرکاء بر خلاف این ترتیب داده شده باشد، در مقابل اشخاص باطل خواهد بود.
هر گاه شرکت تضامنی منحل شود مادام که قروض شرکت از دارایی آن تادیه نشده هیچ یک از طلبکاران شخصی شرکت حقی در آن دارایی نخواهد داشت.
حقوق طلبکاران شرکت تضامنی پس از انحلال
اگر دارایی شرکت برای پرداخت قروض آن کفایت نکند طلبکاران شرکت حق دارند بقیه طلب خود را از تمام یا فرد شرکای ضامن مطالبه کنند ولی در این مورد طلبکاران شرکت بر طلبکاران شخصی شرکاء حق تقدم نخواهند داشت.
به ورشکستگی شرکت تضامنی بعد از انحلال نیز می توان حکم داد ، مشروط بر اینکه دارایی شرکت تقسیم نشده باشد.
ورشکستگی شرکت لازم به قانونی با ورشکستگی شرکاء و ورشکستگی بعضی از شرکاء ملازمه قانونی با ورشکستگی شرکت ندارد.
طلبکاران شخصی شرکا حق ندارند طلب خود را از دارایی شرکت تامین یا وصو کنند .ولی میتوانند نسبت به سهمیه مدیون خود از منافع شرکت یا سهمی که در صورت انحلال شرکت ممکن است به فرد مزبور تعلق گیرد ، هر اقدامی قانونی که مقتضی باشد به عمل آورند.
طلبکاران شخصی شرکاء در صورتی که نتوانسته باشند طلب خود را از دارایی شخصی مدیون خود وصوغل کنند و سهم مدیون از منافع شرکت کافی برای تادیه طلب آن ها نباشد می توانند انحلال شرکت را تقاضا نمایند. (اعم از این که شرکت برای مدت محدود تشکیل شده باشد یا نه ) مشروط بر این که لااقل شش ماه قبل قصد خود را به وسیله اظهارنامه رسمی به اطلاع شرکت رسانده باشد در این صورت شرکت یا بعضی از شرکا می توانند مادام که حکم نهایی انحلال صادر نشده با تادیه طلب داینین مزبور تا حد دارایی مدیون در شرکت یا با جلب رضایت آنان به طریق دیگر از انحلال شرکت جلوگیری کنند.
نه مدیون شرکت می تواند در مقابل طلبی که ممکن است از یکی از شرکا داشته باشد استناد به تهاتر کند، نه خود شریک می تواند در مقابل قروضی که ممکن است طلبکار او به شرکت داشته باشد به تهاتر استناد نماید . معذلک کسی که طلبکار شرکت و مدیون به یکی از شرکا بوده و پس از انحلال شرکت طلب او لاوصول مانده در مقابل آن شریک حق استناد به تهاتر خواهد داشت.
در صورت ورشکستگی یکی از شرکا و همچنین در صورتی که یکی از طلبکاران شخصی یکی از شرکا به موجب ماده 129 ق.ت انحلال شرکت را تقاضا کرد سایر شرکاء می توانند سهمیه آن شرکت را از دارایی شرکت نقدا تادیه کرده و او را از شرکت خارج کنند .
اگر در نتجه ضررهای وارده سهم الشرکه کم شود، مادام که این کمبود جبران نشده تادیه هر نوع منفعت به شرکت ممنوع است.
جز در مورد فوق هیچ یک از شرکا را شرکت نمی تواند به تکمیل سرمایه که به علت ضررهای وارده کم شده است ملزم کرده و یا او مجبور نماید بیش از آنچه که در شرکت نامه مقرر شده است ، به شرکت سرمایه دهد.
هیچ شریکی نمی تواند بدون رضایت سایر شرکاء (به حساب شخص خود یا به حساب شخص ثالث) تجارتی از نوع تجارت شرکت نموده و یا به عنوان شریک ضامن یا شریک با مسئولیت محدود در شرکت دیگری که نظیر آن تجارت را دارد، داخل شود.
هر شرکت تضامنی ، می تواند با تصویب تمام شرکاء به شرکت سهامی مبدل گردد. در این صورت رعایت تمام مقررات راجعه به شرکت سهامی ضروری است.
شرکت نسبی چیست و حقوق طلبکاران چگونه محاسبه می شود؟
شرکت های نسبی را از روی اسم آن ها می توان شناخت بدین صورت که هر شریک به نسبت سرمایه آورده در شرکت مسئول است. در ماده 183 قانون تجارت شرکت نسبی را شرکتی نام برده که جهت امور تجاری بین دو یا چند شخص تشکیل می شود . هرکدام از شرکا براساس سرمایه ای که به شرکت آورده اند وظیفه دارند.
با توجه به توضیح شرکت نسبی، تعداد شریک در این نوع از شرکت های تجاری در کم ترین حالت 2شخص است و هرکدام به اندازه سرمایه مسئول در قروض و بدهی شرکت هستند.
برای درک بهتر این نوع شرکت ها به یک مثال می پردازیم: فرض کنید که آورده یک شخص با عنوان شریک در شرکت 40 میلیون تومان است و تمامی دارایی آن شرکت 400 میلیون تومان است، ای شخص به میزان 40 درصد نسبت به بدهی های شرکت در صورت بدهی و قروض مسئولیت دارد.
حقوق طلبکاران شرکت نسبی
مادام که شرکت نسبی منحل نشده، مطالبه قروض و حقوق طلبکاران شرکت نسبی آن باید از خود شرکت به عمل آید. فقط پس از انحلال ، و کافی نبودن دارائی آن برای پرداخت تمام بدهی های شرکت ، طلبکاران آن می توانند به فرد فرد شرکاء مراجعه کنند .
در شرکت نسبی نیز مانند شرکت تضامنی دارائی شرکاء مانند دارائی شرکت ، وثیقه طلب طلبکاران شرکت است . ولی دارائی شرکت حاجب و حایل بین طلبکاران شرکت و دارائی شرکاء می باشد.
بدهی های شرکت باید از دارائی خود شرکت به عمل آید . لذا تا وقتی که شرکت باقی است ، طلبکاران شرکت ، بابت مطالبات خود از شرکت، به هیچ عنوان حق مراجعه به شرکا را ندارند .
بسیار سپاسگذارم از مجموعه ثبتی پایش که با راهنمایی جامع و کادر بسیار خوبشون ثبت شرکت بنده رو در کوتاهترین مدت انجام به پایان رسوندن.
درود بر شما با تشکر از اعتمادتان . موفقیت شما هدف ماست پیروز باشید.