انتقال سهم الشرکه در شرکت ها
در شرکت تضامنی و شرکت نسبی، « هیچ یک از شرکاء نمی تواند سهم خود را دیگری مستقل کند، مگر به رضایت تمام شرکاء ». بدین ترتیب برای انتقال سهم الشرکه ، اتفاق آرا لازم است و باید همه شرکاء یعنی صد درصد سرمایه، با آن موافق باشد.
نتیجه این که در شرکت های مذکور هر شریک، قطع نظر از مقدار سرمایه ای که در شرکت دارد. در انتقال سهم الشرکه شرکاء ، « حق وتو » دارد و می تواند با خودداری از اظهار رضایت ، مانع آن گردد.
در جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره ثبت تغییرات شرکت می توانید بر روی لینک کلیک نمایید.
انتقال سهم الشرکه در شرکت تضامنی
در شرکت تضامنی همچون شرکت با مسئولیت محدود به سرمایه ای که شرکا برای تأسیس شرکت می گذارند سهم الشرکه یا حصه می گویند. سهم الشرکه می تواند نقدی یا غیر نقدی باشد.
طبق ماده ۱۲۲ قانون تجارت در شرکت های تضامنی اگر سهم الشرکه یک یا چند نفر غیر نقدی باشد باید سهم الشرکه مزبور قبلا به تراضی تمام شرکای تقویم قیمت گذاری شود.
طبق ماده ۱۲۳ قانون تجارت در شرکت تضامنی نیز مثل شرکت با مسئولیت محدود هیچ یک از شرکا نمی تواند سهم خود را به دیگری منتقل کند. مگر با رضایت تمام شرکا؛ ولی در قانون تجارت مشخص نگردیده است که در شرکت تضامنی نیز مانند شرکت با مسئولیت محدود انتقال سهم الشرکه باید با سند رسمی باشد یا خیر؟
طبق ماده ۱۲۴ قانون تجارت، مادام که شرکت تضامنی منحل نشده مطالبه قروض آن باید از خود شرکت به عمل آید و پس از انحلال، طلبکاران شرکت می توانند برای وصول مطالبات خود به هریک از شرکا که بخواهند و یا به تمام آنها رجوع کنند.
در هر حال هیچ یک از شرکا نمی توانند به استناد اینکه میزان قروض شرکت از میزان سهم او در شرکت تجاوز می نماید از تأدیه قروض شرکت امتناع ورزد.
فقط در روابط بین شرکا مسئولیت هریک از آنها در تأدیه قروض شرکت به نسبت سرمایه خواهد بود که در شرکت گذاشته است آن هم در صورتی که در شرکت نامه ترتیب دیگری اتخاذ نشده باشد.
در ماده ۱۰۲ قانون تجارت، شرایط نقل و انتقال شرکت با مسئولیت محدود ذکر شده است:
سهم الشرکه شرکاء نمیتوانند به شکل اوراق تجارتی قابل انتقال اعم از با اسم و یا بی اسم و غیره درآید سهم الشرکه را نمیتوان منتقل به غیر نمود مگر با رضایت عده از شرکاء که لااقل سه ربع سرمایه متعلق به آنها بوده و اکثریت عددی نیز داشته باشند.
اولین نکته ممنوعیت صدور سهام است. همانطور که در ماده گفته شده است، سهم الشرکه شرکا نمیتواند به شکل اوراق تجارتی انتقال پیدا کند.
چه به صورت با نام و چه به صورت بی نام، از شرایط اساسی نقل و انتقال سهام شرکت با مسئولیت محدود رضایت شرکا است.
شما برای این انتقال باید رضایت اکثریت عددی و اکثریت سرمایه شرکا را به دست آورید. شرکتی با مسئولیت محدود را تصور کنید با ۵ شریک. میزان سرمایه شرکت نیز ۱۲۰هزار تومان است.
چهار شریک ۲۵ هزار تومان و یک شریک ۲۰هزار تومان آورده دارند. اکثریت عددی همان تعداد شرکا است. یعنی حداقل نصف بعلاوه یک شرکا باید رضایت داشته باشند.
در این مثال یعنی از این ۵ نفر، حداقل ۳ نفر به این انتقال رضایت داشته باشند. داشتن اکثریت سرمایه نیز یعنی این دسته از شرکای موافق انتقال، باید دارای اکثریت سرمایه شرکت (یعنی حداقل سه چهارم آن را) داشته باشند.
در این مثال اگر این سه شریک همان شرکایی باشند که ۲۵هزار تومان آورده داشتهاند، این انتقال میسر نخواهد بود.
زیرا سه چهارم مبغ سرمایه این شرکت، میشود ۹۰هزار تومان. که جمع سرمایه این سه شریک میشود ۷۵ هزار تومان. در همین مثال اگر ۴ شریکی که هرکدام ۲۵ هزار تومان در شرکت سرمایه دارند، رضایت داشته باشند، هم اکثریت عددی را دارند و هم اکثریت سرمایه را.
سهم الشرکه شرکاء نمی تواند به شکل اوراق تجاری قابل انتقال اعم از با اسم یا بی اسم و غیره درآید.
سهم الشرکه شرکاء شرکت با مسئولیت محدود اعم از نقدی و غیر نقدی ارزیابی گردیده قابل انتقال به اشخاص دیگر است با رعایت دو شرط ذیل :
اول اینکه رضایت عده ای از شرکاء که لااقل سه ربع سرمایه متعلق به آن ها بوده و اکثریت عددی نیز داشته باشند نسبت به انتقال جلب شود.
و دیگر آنکه انتقال با اطلاع شرکاء به موجب سند رسمی به عمل آید. ثبت در دفاتر دفاتر ثبت شرکت ها نیز در حکم ثبت در سند رسمی است زیرا دفتر ثبت شرکت ها جزو دفاتر رسمی محسوب می گردد.
پس سهم الشرکه با اکثریت عددی شرکا به علاوه این که این اکثریت نه تنها از نظر عددی باید بیشتر از نصف باشد بلکه باید جمع شرکاء شرکت در این اکثریت بیش از سه ربع سرمایه باشد.
لازم به توضیح است در صورتی که تعداد شرکاء از 12 نفر بیشتر باشد انتخاب هیأت نظار مرکب از سه نفرالزامی و در هنگام تنظیم صورتجلسه نقل و انتقال سهم الشرکه، ابتدا می بایست نام اعضای هیأت نظار نوشته شود و تمام شرکا ذیل صفحات صورتجلسه را امضا نمایند.
در صورتی که جلسه با اکثریت شرکاء تشکیل شده باشد رعایت دعوت شرکاء وفق اساسنامه شرکت یا قانون تجارت با ارائه مستندات الزامی است.
همچنین در صورتی که شریکی که سهم الشرکه خود را منتقل نموده است عضو هیئت مدیره بوده ، در این صورت بایستی بعد از جلسه مجمع عمومی عادی یا عادی به طور فوق العاده تشکیل و نسبت به تعیین عضو جدید هیئت مدیره اقدام شود.
انتقال سهم الشرکه در شرکت با مسئولیت محدود
برای نقل و انتقال سهم الشرکه در شرکت با مسئولیت محدود، دو شرط در نظر گرفته شده است. تشریفات نخست به موجب ماده 102 قانون تجارت(سهم الشرکه شرکا نمی تواند به شکل اوراق تجارتی قابل انتقال اعم از با اسم یا بی اسم و غیره درآید.
سهم الشرکه را نمی توان منتقل به غیر نمود مگر با رضایت عده از شرکاء که لااقل سه ربع سرمایه متعلق به آن ها بوده و اکثریت عددی نیز داشته باشند).
در تشریفات دوم در ماده 103 قانون تجارت مقرر شده (انتقال سهم الشرکه به عمل نخواهند آمد مگر به موجب سند رسمی). البته در پیش نویس لوایح قانون تجارت، شرط ماده 102 به شرح ذیل حذف گردیده است:
موافقت شرکا یا مدیران شرکت برای انتقال سهم الشرکه ضرورت ندارد. لیکن شرکا در خرید سهم الشرکه ها در شرایط مساوی نسبت به اشخاص ثالث اولویت دارند.
در ارتباط با موارد مذکور می توان در اساسنامه شرکت ترتیب دیگری مقرر کرد. علی هذا نقل و انتقال سهم الشرکه در شرکت با مسئولیت محدود، تشریفاتی و توسط دفاتر اسناد رسمی صورت می پذیرد.
با لحاظ موارد مذکور از منظر ثبتی یکی از اسناد رسمی مهم در ارتباط با شرکت های با مسئولیت محدود، سند صلح نقل و انتقال سهم الشرکه می باشد که می بایستی به موجب سند رسمی صورت پذیرد.
نمونه صورتجلسه نقل و انتقال سهم الشرکه در شرکتهای با مسئولیت محدود
بسمه تعالی
نام شرکت…………………………………. شماره ثبت ……………………….. و شناسه ملی …………………….. سرمایه ثبت شده ………………………… ریال در تاریخ …………………….. ساعت …………………. مجمع عمومی فوق العاده شرکت با حضور کلیه شرکاء/ اکثریت شرکاء در محل شرکت تشکیل و نسبت به نقل و انتقال سهم الشرکه خانم ها / آقایان …………………………………. به خانم ها / آقایان …………………………………. بشرح ذیل اتخاذ تصمیم شد.
نام شرکاء میزان سهم الشرکه
1ـ خانم / آقای …………………………. دارای …………………………. ریال سهم الشرکه
2ـ خانم / آقای …………………………. دارای …………………………. ریال سهم الشرکه
3ـ خانم / آقای …………………………. دارای …………………………. ریال سهم الشرکه
4ـ خانم / آقای …………………………. دارای …………………………. ریال سهم الشرکه
پس از مذاکره مقرر شد که خانم / آقای ……………………………… به شماره ملی ……………………
.که دارای …………………………. ریال سهم الشرکه می باشد با رعایت مفاد ماده 103 قانون تجارت و بموجب سند صلح به شماره …………… مورخ ……………. صادره از دفتراسناد رسمی ………………. حوزه ثبتی …………… کلیه سهم الشرکه / یا مقداری از سهم الشرکه خود را به خانم / آقای……………………………. فرزند ……………….. متولد……………. شماره شناسنامه ………….. و شناسه ملی …………… آدرس محل سکونت…………………………………………………………………………………… منتقل و از شرکت خارج شد و دیگر هیچ گونه حق و سمتی در شرکت ندارد و این نقل و انتقال سهم الشرکه مورد موافقت کلیه شرکاء / اکثریت شرکاء با رعایت مفاد ماده 102 قانون تجارت قرار گرفت.
به خانم / آقای ……………………………… احدی از شرکاء یاوکیل رسمی شرکت وکالت داده شد که ضمن مراجعه به اداره ثبت شرکتها نسبت به ثبت صورتجلسه و پرداخت حق الثبت و امضاء ذیل دفتر ثبت اقدام نماید.
نام شرکاء میزان سهم الشرکه
خانم / آقای ………………………………. دارای ………………. امضاء
خانم / آقای ………………………………. دارای ………………. امضاء
خانم / آقای ………………………………. دارای ………………. امضاء
منظور از انتقال سهم الشرکه چیست؟
انتقال سهم الشرکه، ممکن است به یکی از شرکای همان شرکت یا به شخصی دیگر به عمل آید ، به عبارت دیگر، منتقل الیه می تواند از شرکای شرکت یا فردی غیر از آنها باشد.
از آنجا که در شرکت تضامنی و شرکت نسبی، شرکاء مسئول پرداخت بدهی های شرکتند و دارائی آنها نیز مانند دارائی شرکت، وثیقه طلب طلبکاران شرکت است.
شخصیت و اعتبار و میزان دارائی شرکاء مورد توجه بوده و در وضع و اعتبار شرکت مؤثر می باشد. لذا قانون، منطقاً لازم دانسته است که انتقال سهم الشرکه به شخصی غیر از شرکاء که لاجرم موجب خروج یکی از شرکاء یعنی منتقل عنه، از شرکت و ورود شخصی دیگر یعنی منتقل الیه، به شرکت خواهد بود، با نظر موافق و رضایت همه شرکاء صورت گیرد.
اما در لزوم رضایت تمام شرکاء نسبت به انتقال سهم الشرکه به شریک دیگر همان شرکت، می توان گفت که، در شرکت تضامنی و شرکت نسبی، همان طور که ( شماره 650 ) بیان شد، تقسیم سود بین شرکاء به نسبت سهم الشرکه یا به ترتیب دیگری است که در شرکت نام یا اساسنامه مقرر است.
و نیز در اتخاذ تصمیمات راجع به شرکت، شرکاء اصولاً به نسبت سهم الشرکه خود و یا به ترتیبی که در شرکت نامه یا اساسنامه پیش بینی شده حق رأی دارند و این امور معمولاً از قبل، در موقع تشکیل شرکت مقرر و معین می شود.
انتقال سهم الشرکه به شریک دیگر همان شرکت مسلماً تغییراتی را در ترتیبات مذکور ایجاد می کند. قانون، منطقاً نمی خواهد بدون رضایت حتی احد از شرکاء این تغییر به وقوع پیوندد.
و بدین تدبیر سعی بر این دارد که از خلل پذیری قرار و مدار اولیه ای که شرکت بنابر آن بنیاد نهاده شده است، بدون رضای جمیع شرکاء ، ممانعت به عمل آورد.
655- علاوه بر آن، لزوم رضایت همه شرکاء در انتقال سهم الشرکه، تمهیدی است بر این که، اگر خارج شونده از شرکت، شریکی باشد که اسم او همراه نام شرکت نوشته شده و خارج شدن او ممکن است موجب لطمه به اعتبار شرکت گردد.
یا شریکی باشد که، احیاناً در خارج شدن از شرکت قصد اضرار دارد ، نتواند بدون رضایت همه شرکاء از شرکت خارج شود.
محاورات مزبور، راجع به موردی است که شریک به انتقال تمام سهم الشرکه خود مبادرت نماید. ولی ممکن است این اقدام مربوط به قسمتی از سهم الشرکه باشد، که در این صورت نیز هر چند با عملی شدن انتقال، شریک مربوط از شرکت خارج نمی شود.
مع هذا در انتقال سهم الشرکه به شخص غیر از شرکاء تغییرات مورد ذکر مزبور، نسبت به تقسیم سود بین شرکاء و حق رأی آنها، به هر حال به وجود خواهد آمد. لذا همه آنچه که در لزوم رضایت تمام شرکاء گفته شد، در این مورد نیز قابل اشاره خواهد بود.
ممکن است سؤال شود که، هرگاه شریک شرکت تضامنی یا شرکت نسبی، مثلاً جریان سویی را در شرکت احساس نماید.
در اثر آن برای شرکت و سرمایه خود در آن، و دارایی شخصی خود بیمناک شود، لکن به علت عدم رضایت یک یا برخی از شرکاء، نتواند سهم الشرکه خود را به دیگری انتقال دهد. و از شرکت خارج گردد.
آیا بقای وی در شرکت تحمیلی نبوده و خلاف قاعده عسر و حرج نیست؟
در پاسخ می توان گفت که در این مورد و موارد دیگر نظیر آن، شریک مزبور می تواند برای انحلال شرکت ، با استفاده از بند « ج » ماده 136: که ذیلاً بیان می شود.
به دادگاه مراجعه نماید، دادگاه، در صورتی که دلیل یا دلایل او را موجه تشخیص دهد. حکم انحلال شرکت را صادر خواهد کرد.